نشت و نفوذ آب به درون سازه‌ها یکی از رایج‌ترین و مخرب‌ترین چالش‌های ساخت‌وسازهای شهری و ساختمان‌های مسکونی است. از تخریب مصالح ساختمانی گرفته تا کاهش دوام و افزایش هزینه های نگهداری، همگی از تبعات بی‌توجهی به آب‌بندی مناسب هستند. هدف این مقاله، بررسی جامع و جزئی‌نگر تمامی نقاط آسیب‌پذیر در برابر نشت و نفوذ آب در ساختمان‌ها و سازه‌های زیرزمینی است تا با ارائه راهکارهای فنی و به‌روز، از بروز خسارت‌های ساختاری و اقتصادی جلوگیری شود.
پیامدها نشت و نفوذ آب در ساختمان
دلایل آسیب‌پذیری:
شیب‌بندی غیراصولی و حوضچه شدن آب باران
نفوذ ریشه گیاهان در بام‌های سبز
آسیب به لایه‌های عایق در گذر زمان
پیامدها:
نشت به سقف طبقات آخر
تخریب گچ و رنگ سقف
راهکارهای پیشنهادی:
اجرای لایه عایق پلی‌اتیلن دولایه با ژئوتکستایل محافظ
لایه محافظ ریشه (Root Barrier)
اجرای سیستم زهکشی لایه‌ای با گرانول یا صفحات زهکش
تست نشت قبل از اجرای پوشش نهایی
دلایل آسیب‌پذیری :
نفوذ آب از طریق کف‌شورها، کف و دیواره‌ها
نشتی اتصالات لوله‌ها و شلنگ‌ها
پیامدها :
تخریب سقف طبقه زیرین
رشد کپک و بوی نامطبوع
راهکارهای پیشنهادی :
استفاده از عایق‌های مایع دو جزئی پایه سیمانی یا آکریلیک پیش از کاشی‌کاری
عایق‌کاری کنج‌ها و درزها با نوارهای تقویتی
اجرای درزگیری دقیق دور لوله‌ها با ماستیک پلی‌یورتان
دلایل آسیب‌پذیری :
عدم تعبیه واتراستاپ در محل درز
حرکت سازه‌ای یا نشست خاک اطراف
پیامدها :
عبور آب از درز و نفوذ به سازه
راهکارهای پیشنهادی :
استفاده از واتراستاپ PVC یا بنتونیتی در محل درز
اجرای درزگیرهای تزریقی در درزهای اجرایی
کنترل ترک‌خوردگی بتن با طراحی دقیق آرماتور
دلایل آسیب‌پذیری :
درز باز بین قاب پنجره و دیوار
اجرای نامناسب فلاشینگ
پیامدها :
نشت در زمان بارندگی
تخریب قاب و رنگ دیوار اطراف
راهکارهای پیشنهادی :
درزگیری با نوار آب‌بند بوتیل یا پلی‌یورتان
نصب اصولی فلاشینگ و پوشش مناسب بالای پنجره
دلایل آسیب‌پذیری :
نفوذ آب از پشت نما
عدم اجرای لایه ضدآب بین نما و دیوار اصلی
پیامدها :
تخریب ملات نگهدارنده
جدا شدن قطعات نما در درازمدت
راهکارهای پیشنهادی :
اجرای لایه ضدآب (Waterproof Coating) روی دیوار اصلی
استفاده از نوارهای درزبند بین صفحات
ایجاد فضای تهویه بین نما و دیوار اصلی
دلایل آسیب‌پذیری :
فشار هیدرواستاتیکی بالا
عدم پیوستگی سیستم آب‌بندی در محل اتصالات
پیامدها :
نشت به فضای داخلی و کاهش عمر بهره‌برداری
خوردگی تجهیزات الکتریکی
راهکارهای پیشنهادی :
استفاده از ژئوممبران با ضخامت بالا و لایه محافظ
تعبیه واتراستاپ در محل درز تونل یا دیوار پارکینگ
سیستم زهکشی زیرزمینی با لوله های مشبک و شن شسته
با توجه به تأثیر مستقیم آب و رطوبت بر سلامت سازه و آسایش کاربران، شناخت نقاط حساس و اجرای صحیح عایق‌کاری در این نواحی امری حیاتی است. استفاده از فناوری‌های نوین نظیر ژئوسنتتیک‌ها، عایق‌های کریستالی ، نوارهای تزریقی و لایه‌های نشانگر نشتی، می‌تواند سطح اطمینان را بالا برده و طول عمر سازه را به‌طور چشمگیری افزایش دهد.
توصیه می‌شود که در تمامی مراحل طراحی، نظارت و اجرا، موضوع آب‌بندی به‌صورت جدی و تخصصی در نظر گرفته شود تا از هزینه‌های گزاف تعمیرات در سال‌های بعدی جلوگیری شود.
